Jak działają opatrunki ze srebrem?
Srebro zawarte w opatrunkach posiada właściwości antybakteryjne. Działanie srebra na bakterie ma charakter wielokierunkowy. Po pierwsze dochodzi do wiązania się związków srebra z DNA, RNA i białkami bakterii, co skutkuje hamowaniem ich namnażania. Po drugie jony srebra wchodzą w interakcje z błoną komórkową bakterii, co prowadzi do destabilizacji błon i utraty ATP. Trzeci mechanizm to wytwarzanie reaktywnych form tlenu. Ponadto srebro może pokrywać powierzchnię materiału opatrunkowego, przez co będzie miało bezpośredni kontakt z raną Może także znajdować się w strukturze opatrunku i oddziaływać na drobnoustroje wchłaniane do niego razem z wysiękiem. Skuteczność opatrunku może się różnić w zależności od zastosowanego w nim związku srebra. Działają one bardzo podobnie, różnią się natomiast poziomem bakteriobójczego działania w ranie. Nanosrebro i srebro metaliczne drobnocząsteczkowe wnikają w głąb rany. Natomiast srebro metaliczne i jonowe oddziałują na powierzchni łożyska rany na poziomie wysięku lub w strukturach opatrunku. Wyjątek stanowi siarczan srebra, który również przenika do rany pomimo swojej formy jonowej. Dzięki takim mechanizmom stan zapalny z czasem ulega wygaszeniu, a rana zaczyna się regenerować.
Poza działaniem przeciwdrobnoustrojowym plastry ze srebrem zapewniają odpowiednią wentylację oraz właściwe utlenienie rany. Odprowadzają wydzielinę z rany na zewnątrz i utrzymują środowisko sprzyjające gojeniu się rany. Wszystkie te elementy wpływają na przyspieszenie regeneracji tkanek.
Rodzaje opatrunków ze srebrem
Zastosowanie właściwego opatrunku to podstawa leczenia ran. Rynek medyczny oferuje wiele rodzajów opatrunków specjalistycznych ze srebrem, co umożliwia dopasowanie ich do konkretnych potrzeb. Nośnikami srebra w materiałach opatrunkowych mogą być różne materiały, które wpływają na dodatkowe właściwości wyrobu. Wybór odpowiedniego plastra powinien zależeć od wielu czynników, w tym: rodzaju rany, jej wielkości i stanu.
Opatrunki ze srebrem hydrokoloidowe – materiały opatrunkowe przeznaczone do stosowania w przypadku ran przewlekłych i ostrych z obfitym wysiękiem. Plaster tworzy żel koloidowy zapewniający wilgotne środowisko sprzyjające gojeniu się rany, Dodatek srebra przyczynia się do redukcji stanu zapalnego, ze względu na właściwości bakteriobójcze.
Opatrunki alginianowe ze srebrem – odznaczają się wysoką chłonnością i polecane są do ran o różnej głębokości, z wysiękiem umiarkowanym lub obfitym. Plastry skutecznie usuwają martwą tkankę i oczyszczają ranę. Podczas wchłaniania wysięku, związek przybiera postać żelu, który zapewnia wilgotne środowisko rany.
Opatrunki poliuretanowe ze srebrem – opatrunki piankowe o dużej chłonności przeznaczone do sączących się ran z obfitym wysiękiem. Mają znakomite właściwości absorpcyjne oraz zapewniają odpowiednią przepuszczalność tlenu. Joany srebra zawarte w opatrunku działają antybakteryjnie i hamują stan zapalny. Najczęściej są stosowane w leczeniu owrzodzeń, odleżyn i oparzeń.
Opatrunki siatkowe ze srebrem – wykonane zwykle z włókien poliamidowych zaimpregnowanych maścią. Produkt jest nieprzywierający o miękkiej i elastycznej strukturze. Zapewnia kontakt z całą powierzchnią rany i chroni brzegi rany przed maceracją. Wykazuje działanie bakteriobójcze. Opatrunek odpowiedni do terapii zarówno ran przewlekłych, jak i ostrych, do zapobiegania infekcjom w trakcie leczenia ran.
Zastosowanie
Opatrunki ze srebrem przeznaczone są do stosowania na rany zakażone, owrzodzenia, odleżyny, oparzenia (poza rozległymi oparzeniami) lub w przebiegu stopy cukrzycowej. Najczęściej wykorzystuje się je do leczenia ran z wysiękiem umiarkowanym lub dużym. Niekiedy konieczne jest zastosowanie dodatkowego opatrunku wierzchniego chłonącego wysięk. Plastry ze srebrem nie nadają się do zaopatrywania ran suchych. Opatrunki ze srebrem, który przenika do tkanek, zaleca się używać w leczeniu ran z głęboką infekcją. Natomiast w przypadku srebra działającego tylko na powierzchni łożyska rany, należy zastosować dodatkowe antyseptyki penetrujące tkanki.
Opatrunki ze srebrem – jak stosować?
Opatrunki ze srebrem występują zwykle w postaci cienkich i miękkich plastrów, a ich aplikacja nie sprawia większej trudności. Pierwszym krokiem jest wybór odpowiedniego rodzaju opatrunku, a następnie jego rozmiaru. W razie potrzeby opatrunek z jonami srebra można odpowiednio dociąć, aby pasował rozmiarem do wielkości rany i opatrunku wtórnego. Przed zastosowaniem plastra na ranę należy dokładnie ją oczyścić przy użyciu odpowiedniego specjalistycznego środka dezynfekującego. Następnie opatrunek ze srebrem aplikujemy bezpośrednio na uszkodzoną powierzchnię. Jeśli jest taka potrzeba, należy zastosować dodatkowy opatrunek, np. o właściwościach chłonnych i zabezpieczyć całość przy pomocy kolejnego materiału opatrunkowego: przylepca lub bandaża.
W zależności od rodzaju opatrunku specjalistycznego, a także rodzajów związków srebra w nim zastosowanych, częstotliwość zmiany opatrunku może być różna. Materiały opatrunkowe na bazie alginianów powinny pozostać na ranie do pełnego zżelowania, jednak nie dłużej nich 7 dni. Produkty zawierające srebro nanokrystaliczne powinny być wymieniane do 3-7 dni, natomiast opatrunki z sulfadiazyną srebra – nawet kilka razy dziennie. Należy również pamiętać, że częstotliwość wymiany opatrunku jest w dużej mierze uzależniona od rodzaju rany, jej stanu oraz obfitości wysięku. Materiały opatrunkowe ze srebrem powinny być wymieniane nie rzadziej niż raz na 7 dni, ponieważ po tym czasie tracą swoją skuteczność. W wyjątkowych sytuacjach (np. oparzeniach II stopnia) lub na ograniczone powierzchnie mogą pozostać na ranie do 14 dni lub zgodnie ze wskazaniami klinicznymi.
Przeciwwskazania
Opatrunki z jonami srebra są przeciwwskazane u kobiet w ciąży i karmiących piersią oraz noworodków. Zaleca się również ostrożność w przypadku stosowania tego typu produktów u dzieci. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania opatrunków ze srebrem jest stwierdzona alergia lub nadwrażliwość na srebro, jego związku lub inne składniki materiału opatrunkowego. Nie zaleca się sięgania po opatrunki ze srebrem podczas leczenia ran bez objawów infekcji, ran o dużej powierzchni oraz ran suchych i z niewielkim wysiękiem.
Dodatkowo należy pamiętać, że srebro może wchodzić w różne interakcje ze stosowanymi antyseptykami. Nie należy go łączyć z solą fizjologiczną oraz podchlorynami (ze względu na tworzenie się osadów chlorkowych), a także stosować z preparatami zawierającymi jod.