Martwica to z definicji obumarłe tkanki. Usunięcie martwych tkanek stanowi pierwszy etap w terapii ran. Rany martwicze charakteryzują się wyjątkowo dużą suchością i z tego powodu w ich leczeniu istotne jest również prawidłowe ich nawilżanie. W tym wypadku zastosowanie znajduje na przykład opatrunek na ranę hydrożelowy, który może oddawać do 40% wody z której jest zbudowany. Stosowanie takiego typu opatrunku ma na celu nawodnienie rany oraz rozpuszczenie tkanki martwiczej. Leczenie ran w których obecna jest martwica wymaga również stosowania opatrunku okluzyjnego na ranę, który stanowi barierę dla wnikających drobnoustrojów.
Opatrunek na ranę – rodzaje, stosowanie w zależności od rodzaju ran.
- opatrunki hydrożelowe – bardzo dobrze uwodnione (92-95% wody) dzięki czemu zapewniają doskonałe nawilżenie i nawodnienie rany prowadząc do jednoczesnego rozpuszczenia strupa bądź martwicy. Hydrożelowy opatrunek na ranę może wspomagać naturalne procesy autolizy i oczyszczania ran. Zakładać opatrunek można na rany suche i wysuszone w okresie ziarninowania. Opatrunki hydrożelowe nie powinny być stosowane w przypadku ran z bardzo dużym wysiękiem. Ten rodzaj opatrunku można utrzymywać na ranie do 3 dni. W sklepie podologicznym Podoexpert można znaleźć opatrunki hydrożelowe: Aqua-Gel 5 cm
- opatrunki poliuretanowe półprzepuszczalne – bardzo cienkie i elastyczne, nie przepuszczają wody oraz bakterii. Posiadają nieduże właściwości absorpcyjne. Ich budowa pozwala na obserwację procesu gojenia się rany. Zakładać opatrunek można na rany bez wysięku lub z niewielkim wysiękiem. Bardzo dobrze sprawdzają się na piętach oraz na stawach gdyż nie ograniczają ich ruchomości. Zmiany opatrunku poliuretanowego należy dokonywać co około 14 dni.
- opatrunki hydrokoloidowe – dedykowane do trudno gojących się ran. Nie przepuszczają wody i jednocześnie umożliwiają kontrolę wysięku. Dodatkowo zapewniają odpowiednie nawodnienie tkanek przez co stymulują prawidłowe gojenie się rany. Opatrunek na ranę hydrokoloidowy w kontakcie z wysiękiem tworzy warstwę żelową, która sprzyja powstawaniu nowego naskórka. Zewnętrzną warstwę opatrunków hydrożelowych stanowi cienka pianka.
- siatki – zwykle nasączone substancjami wodno – oleistymi, które pozwalają na bezbolesną zmianę opatrunku. Bardzo często są to zewnętrzne opatrunki kontaktowe o działaniu nawilżająco – natłuszczającym. Mogą być stosowane w zasadzie z każdym opatrunkiem.
- gąbki poliuretanowe – opatrunki o miękkiej elastycznej strukturze. Aktywnym składnikiem jest tutaj hydropolimer absorpcyjny, odpowiedzialny za pochłanianie z rany nadmiaru wydzieliny, co z kolei prowadzi do pobudzenia procesu ziarninowania. Opatrunek przepuszcza tlen i wymaga stosowania opatrunku wtórnego. Zwykle stosowane w wypadku ran o średnim i dużym wysięku. Tego typu opatrunku nie należy stosować na rany suche oraz rany ze strupem. Czas utrzymywania opatrunku na ranie to 1 do 5 dni. Na przykład Mepilex EM opatrunek piankowy.
- opatrunki alginianowe – zbudowane z soli wapniowo – sodowych kwasu alginanowego, a także polimerów pochodzących z wodorostów. Znajdują zastosowanie do pochłaniania obfitego wysięku, w kontakcie z którym tworzą żelową powłokę zapewniająca ranie optymalne warunki do gojenia się. Dodatkowo posiadają zdolność wiązania bakterii przez co uniemożliwiają im namnażanie się i w ten sposób chronią ranę. Na przykład Sorbalgon Hartmann opatrunek aktywny.
- opatrunki hydrowłókninowe – w kontakcie z wydzieliną zmieniają się w przeźroczysty żel, który następnie dokładnie wypełnia ranę. Budowa opatrunku oraz jego skład w znaczący sposób wpływają na możliwość pochłaniania wysięku. Wszystko to prowadzi do ułatwienia autolitycznego oczyszczania rany. Ten typ opatrunku wymaga stosowania opatrunku wtórnego. Znajduje zastosowanie do ran głębokich z umiarkowanym lub dużym wysiękiem oraz ran powstałych na skutek stopy cukrzycowej. Opatrunków hydrowłókninowych nie należy stosować do ran suchych.
- opatrunki ze srebrem – zawierają jony srebra o działaniu bakteriobójczym. Przypuszcza się, że jony srebra mogą wiązać się z materiałem genetycznym bakterii, co w konsekwencji prowadzi do hamowania podziałów komórkowych. Dodatkowo mogą uszkadzać błonę komórkową bakterii i zaburzać transport jonów w komórce prowadząc do jej śmierci. Do tej grupy należą UrgoClean Ag opatrunek ze srebrem czy Atrauman Ag z srebrem Hartmann.
- opatrunki z jodopowidonem – grupa opatrunków kontaktowych, które wykonane są zazwyczaj z materiału charakteryzującego się niską przywiedlnością. Działają antyseptycznie oraz destrukcyjnie na martwicę rozpływną. Odbarwienie opatrunku wskazuje na konieczność jego zmiany. Tego rodzaju opatrunku nie należy łączyć z opatrunkami ze srebrem. Zakładać opatrunek można na około 7 do 10 dni. Na przykład Inadine opatrunek z jodyną powidonową.
- opatrunki z miodem Manuka – charakteryzują się silnym działaniem antybakteryjnym, nawet wobec bakterii o potwierdzonej oporności. Działaniu temu sprzyja również niskie pH miodu. Opatrunki z miodem Manuka jak na przykład Activon Tulle opatrunek z miodem Manuka, posiadają właściwości osmotyczne, które wspomagają autolityczne oczyszczanie rany. Zapewniają optymalne środowisko w ranie, co przyspiesza proces gojenia się. Redukują nieprzyjemny zapach, który może wydobywać się z rany.
Martwica rozpływna co to jest i kiedy się pojawia? Opatrunek na ranę jaki stosować?
Pojawienie się w ranie martwicy rozpływnej to informacja. że rana pozbywa się martwych tkanek. W celu podtrzymania prawidłowego przebiegu procesu gojenia się rany, bardzo ważne jest utrzymanie w ranie wilgotnego środowiska. Warunkiem koniecznym jest również możliwość pochłonięcia przez opatrunek rozpływającej się martwicy oraz wysięku. Takie możliwości daje opatrunek na ranę alginianowy, który jednocześnie zapewnia dokładne nawilżanie rany oraz absorbowanie powstałego płynu. Zwykle opatrunki alginianowe nie posiadają właściwości przeciwbakteryjnych i z tego względu konieczne jest dołączenie leczenia przeciwbakteryjnego. W przypadku ran niezainfekowanych, które charakteryzują się większym wysiękiem w celu uniknięcia maceracji skóry można zastosować opatrunek na ranę poliuretanowy.
Rana gojąca się? Jakie opatrunki stosować?
W celu prawidłowego przebiegu gojenia się rany konieczne jest utrzymywanie wilgotnego środowiska oraz zabezpieczenie przed uszkodzeniem delikatnych zdrowych tkanek, które zaczynają pojawiać się w obrębie rany. Wtedy też gojąca się rana nie wymaga już tak dużej absorpcji powstałego płynu. Na tym etapie można zastosować opatrunek hyrdokoloidowy, który może regulować wilgotność rany przy użyciu warstwy hydrożelowej. W trakcie pęcznienia opatrunek na ranę wiąże powstający w ranie wysięk oraz resztę obumarłych tkanek. Opatrunek hydrokoloidowy może znajdować się na ranie do siedmiu dni.
W celu zabezpieczania gojącej się rany przed ewentualnymi drobnoustrojami dopuszcza się stosowanie opatrunku na ranę wykonanego z cienkiej warstwy poliuretanowej. Takie opatrunki dają możliwość utrzymania wilgotnego środowiska w ranie przy jednoczesnym odpowiednim jej dotlenieniu oraz odprowadzaniu pary wodnej na zewnątrz. Przezroczysty poliuretan pozwala na bieżącą weryfikację stanu rany bez konieczności odklejania opatrunku.