Grzybica na stopach to inaczej onychomikoza. Choroba ta może dotyczyć zarówno skóry stóp, jak i paznokci. Jej cechą charakterystyczną jest duża zaraźliwość. Wywołują ją różne gatunki grzybów wśród, których można wyróżnić: dermatofity, drożdżaki oraz pleśniowce. Grzybica na stopach sprawia, że standard życia osoby chorej jest znacznie obniżony. W skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do utraty pewności siebie. Nieleczona grzybica paznokci czy stóp może powodować deformację paznokci. Dodatkowo może się ona również rozprzestrzeniać na inne obszary ciała oraz na osoby z najbliższego otoczenia. Szybka diagnoza pozwala na wdrożenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego i prowadzi do całkowitego wyleczenia. Warto pamiętać, że duże znaczenie dla skuteczności leczenia grzybicy stóp czy paznokci ma współpraca między podologiem a lekarzem.
Grzybica na stopach rodzaje:
1. Grzybice wywołane przez dermatofity
Najczęściej atakującymi gładką skórę stóp i paznokcie dermatofitami są Trichophyton rumrum, Trichophyton mentagrophytes, Epidermophyton floccosum.
Można tutaj wyróżnić następujące typy grzybicy:
- grzybica międzypalcowa stóp — najczęściej występuje w okolicy III, IV i V palca. Pojawieniu się grzybicy w tym miejscu sprzyja stosunkowo często występujące w tych okolicach tarcie, co z kolei powoduje powstawanie wzmożonej potliwości. Efektem jest występowanie w tym miejscu zaczerwienień oraz zwiększonej ciepłoty. Dalej pojawia się swędzenie oraz zaczynają pękać przestrzenie międzypalcowe. Wszystkie te procesy sprawiają, że skóra staje się biała oraz rozmiękczona. Ten rodzaj grzybicy to inaczej stopa atlety.
- grzybica potnicowa stóp — zmiany mogą pojawiać się na całej stopie, również na jej krawędziach. Najczęściej jednak występują w okolicy śródstopia. Ten rodzaj grzybicy skóry stóp objawia się silnym świądem skóry, a pojawiające się zmiany przybierają postać ognisk zapalnych z drobnymi pęcherzykami.
- grzybica złuszczająca — obserwowana na całej stopie lub na jej krawędziach. Bardzo często występuje w miejscach, które pokrywane są przez buty typu mokasyny. Z tego też względu ten rodzaj grzybicy stóp nazywany jest grzybicą mokasynową. Jej cechą charakterystyczną jest nadmierne złuszczanie, rogowacenie oraz pękanie naskórka.
- grzybica płytek paznokciowych — ten rodzaj grzybicy prowadzi do zniszczenia płytek paznokciowych. Ze względu na rodzaj zajęcia paznokcia podzielono ją na:
- dystalną (dalszą) – podpłytkowa onychomikoza obejmująca łożysko paznokcia oraz płytkę paznokcia
- proksymalną (bliższą) – podpłytkowa onychomikoza szerząca się od strony proksymalnego wału paznokcia, aż do części dystalnej wraz ze wzrostem paznokcia
- wewnątrzpłytkowa – rozpoczyna się od strony dystalnej (dalszej) części paznokcia i nie zajmuje łożyska
- powierzchowna – jej cechą charakterystyczną jest białawy nalot lub też białe plamy na płytce paznokcia
2. Grzybice wywołane przez drożdżaki:
Kandydozy najczęściej wywołuje grzyb z rodziny Candida albicans, który może wnikać pod obrąbek i tym samym atakować tkanki miękkie otaczające paznokieć. Na skutek infekcji wał paznokciowy staje się obrzęknięty, zaczerwieniony, a pacjent odczuwa wtedy dużą bolesność. W przebiegu choroby paznokcie przyjmują żółtawy kolor, a następnie w wyniku nadkażenia bakteryjnego, mogą przyjmować szarozielone zabarwienie. W efekcie może dojść do wystąpienia hiperkeratozy podpaznokciowej oraz do sączenia się ropnej wydzieliny z wałów. Wszystkie te procesy doprowadzają do zmiany wyglądu paznokcia. Odrastając, staje się on matowy, pobruzdowany oraz brunatno-szary.
3. Grzybice wywołane przez pleśnie:
Najczęściej stopy atakowane są przez pleśnie:
- Scopulariopsis bravicaulis – akaulioza to Pleśnica, która objawia się białym lub żółtym rogowaceniem podpłytkowym. Bardzo często występuje u starszych kobiet w okolicy palucha. W trakcie trwania tej choroby nie obserwuje się niszczenia płytki paznokciowej
- Aspergillus – aspergiloaza objawia się zmianą zabarwienia paznokci na kolor brązowy szary lub nawet brunatny.
Jakie są przyczyny grzybicy na stopach?
Warto pamiętać, że grzybica może pojawić się zarówno u dzieci, jak i u osób starszych. Występowaniu tej choroby sprzyja przegrzanie stóp, nadmierna ich potliwość, jak również ucisk czy też tarcie, które występuje w trakcie noszenia obuwia. Grzybica paznokci oraz stóp charakteryzuje się dużą zakaźnością. Nieleczona może przenosić się na inne obszary ciała, a objawy mogą pojawić u osób bliskich.
Czynniki sprzyjające pojawieniu się choroby na stopach:
- wiek
- niedoczynność tarczycy
- zaburzenia układu immunologicznego
- antybiotykoterapia
- leki immunosupresyjne
- nadmierna potliwość
- zaniedbania higieniczne
- nieprzewiewne obuwie
- skarpety ze sztucznych materiałów
- uszkodzenie płytek paznokciowych
- maceracja naskórka
- brak profilaktyki
- brak obuwia na (basenach, saunach, siłowniach)
Grzybica na stopach leczenie w gabinecie podologicznym?
Chory zgłaszający się do podologa z problemem grzybicy na stopach może liczyć na dokładne oczyszczenie płytki paznokciowej oraz łożyska zajętego przez grzyba. Takie działanie ma na celu umożliwienie szybkiego dostania się oraz zadziałania leków przeciwgrzybiczych. Należy jednak pamiętać, że żaden preparat przeciwgrzybiczy nałożony na nieoczyszczony paznokieć nie będzie w stanie zadziałać, a prowadzona terapia nie przyniesie spodziewanych efektów.
Na czym polega badanie mykologiczne?
Zeskrobiny, pobrane podczas wizyty w gabinecie podologicznym trafiają do specjalistycznego laboratorium. Tam materiał nasączany jest 15% lub 20% wodorotlenkiem potasu w celu rozpuszczenia keratyny oraz wyizolowania nienaruszonych strzępków grzyba. W kolejnym etapie materiał poddawany jest inkubacji. Warto mieć na uwadze, że różne rodzaje grzybów wzrastają w różnym czasie. Drożdżaki i pleśniowce do wzrostu potrzebują kilku dni. Dermatofity dla odmiany rosną od 3 do 4 tygodni. Otrzymany wynik z laboratorium wskazuje na obecność grzybów lub ich brak oraz ewentualnie na ich rodzaj.
Badania mykologiczne w diagnostyce grzybicy stóp? Kiedy wykonać badania mykologiczne?
Wyspecjalizowane laboratoria wykonują badania w celu potwierdzenia etiologi zakażenia. Badanie mykologiczne może być wykonane u osób, które w przeciągu ostatnich 2-3 tygodni nie stosowały preparatów przeciwgrzybiczych miejscowych oraz przez 4 tygodnie nie używały preparatów doustnych. Materiał do badania powinien być pobrany przez wykwalifikowanego specjalistę podologa. Należy pamiętać, że przed pobraniem materiału do badań, stóp ani paznokci nie wolno dezynfekować. Zeskrobinę należy pobierać wyłącznie przy pomocy skalpela. Niedopuszczane jest stosowanie do tego celu frezarki z pochłaniem pyłu, gdyż może doprowadzić to do rozerwania grzybni. Warto mieć na uwadze, że materiał powinien być pobrany z głębszych warstw paznokcia (czyli z miejsca, gdzie występuje żywy grzyb). Zeskrobinę należy pobrać na szkiełko Petriego, a następnie odpowiednio zabezpieczyć i opisać.